नेपाल पूर्वाधार 
काठमाडौं । ऊर्जा सम्मेलन (पावर समिट) २०२३ मंगलबारदेखि काठमाडौमा शुरु भएको छ । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले दुई दिनसम्म चल्ने सम्मेलनको उद्घाटन गरे । उद्घाटन सत्रलाई सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्री दाहालले सन् २०२५ देखि हिउँदमा पनि विद्युत आयात गर्न नपर्ने गरी नेपालमा विद्युत उत्पादन उत्पादन भइरहेको बताए ।
उत्पादन भएको विद्युत् आन्तरिक खपतमा अधिकतम उपयोग गर्ने र बढी भएको विद्युत् निर्यात गर्ने गरी प्राथमिकता तोकेर काम गरिएको उनको भनाइ छ । ‘आन्तरिक खपत वृद्धि गर्नको लागि कृषि, भान्सा, उद्योग र यातायात क्षेत्रमा विद्युत खपत वृद्धि गर्ने विषयलाई प्राथमिकता दिइरहेको छौं’ उनले भने ।
सम्मेलनमा प्रधानमन्त्रीले अन्तरदेशीय र सार्क क्षेत्रिय रुपमा निर्यात गर्ने विषयलाई पनि समानान्तर रुपमा अघि बढाएको उल्लेख गरे । सरकार निजी क्षेत्रसँग मिलेर ऊर्जा क्षेत्रको विकासमा अघि बढिरहेको र त्यसलाई निरन्तरता दिने सम्बोधनको क्रममा बताए । प्रधानमन्त्री दाहालले २०४५ सम्ममा कार्वन उत्सजन शुन्य बनाउने विषयलद्धता गरिसकेको ऊर्जा क्षेत्रको विकास र उपायोगबाट त्यो लक्ष्य हासिल हुने विश्वास व्यक्त गरे ।
ऊर्जा मन्त्री शक्ति बहादुर बस्नेतले जलविद्युत् आयोजनामा लगानी गर्न आउने सबैलाई ढोका खुल्ला रहेको बताए । ’केही कठिनाइ भए त्यसलाई पनि खोल्न तयार छौं’ उनले भने ।
भुटानका अर्थ मन्त्री लोकनाथ शर्माले दक्षिण एशियामा ऊर्जाको बजार बढ्दै गइरहेको बताए । उनले ऊर्जा बजार वृद्धि हुदै जाँदा भारतको भुमिका पनि बढेको उल्लेख गरे । ऊर्जा क्षेत्रको विकासलाई भुटान, नेपाल लगायतका देशले आफ्नो हितमा प्रयोग गर्नुको साथै देशको समृद्धिसँग जोड्न सक्नुपर्नेमा जोड दिए ।
स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकहरुको संस्था नेपाल (इप्पान) का अध्यक्ष कृष्ण आचार्यले नेपालको निजी क्षेत्रले जलविद्युत उत्पादनमा महत्वपूर्ण भुमिका खेलेको र अब विद्युत व्यापारमा पनि सहभागी हुन खोजिरहेको बताए । ‘यसको लागि सरकारले बाटो खोल्नुपर्छ’ उनले भने ।
सम्मेलन उद्घाटन सत्रमा दक्षिण एसियाको लगानी जुटाउने सम्बन्धि ‘साउथ एसियन फोरम अन इनर्जी इन्भेष्टमेण्ट’ प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको छ । सम्मेलनमा उद्घाटन र समापन समारोहबाहेक १६ सत्र रहने तय भएको छ । हरेक सत्रमा राखिएको विषयबारे प्रस्तुति हुनेछ भने त्यसै विषयमा केन्द्रित रहेर प्यानलिष्टबीच छलफल गराइनेछ ।
छलफल सत्रहरुमा नेपालको विद्युतको बजार, दक्षिण एशिया क्षेत्रमा जलविद्युत आयोजनामा लगानीको अवसर र चुनौति, जलवायु उत्थानशील ऊर्जा विकास, अन्तरदेशीय विद्युत व्यापार, नीति र नियमणलगायतका विषयमा केन्द्रित सत्रहरु समावेस गरिएका छन् ।
सम्मेलनमा विश्वका ३० भन्दा बढी देशका ३ सय जना अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिनिधिसहित नेपालबाट सरकारका उच्च पदस्थ पदाधिकारी, विद्युत व्यापार कम्पनीका प्रतिनिधि, ऊर्जा उत्पादकहरू, लगानी गर्ने बैंक तथा वित्तीय संस्थाका प्रतिनिधि, परामर्शदाता कम्पनीका प्रतिनिधि, प्रसारण तथा वितरण कम्पनीका प्रतिनिधिलगायत गरी ८ सय जनाभन्दा बढीको सहभागिता रहेको छ । स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकहरूको संस्था, नेपाल (इप्पान) ले आयोजना गरेको ऊर्जा सम्मेलनको यो आठौं संस्करण हो ।
