Nepal Purbadhar

शनिबार, अशोज १३, २०८०
Saturday, September 30, 2023

शनिबार, अशोज १३, २०८०
Saturday, September 30, 2023
भारतको रियल टाइम मार्केटमा पहिलोपटक ४४ मेगावाट बिजुली बेच्दै नेपाल अर्थमन्त्रीले आफ्नै भूमिका नबुझ्दा एमसीसीमा निम्तियो समस्या, पुनः बोलपत्र र ‘रि–डिजाइन’ ले झन जोखिम बढ्ने एडीबीले आगामी दशकमा एसिया र प्रशान्त क्षेत्रमा १०० अर्ब अमेरिकी डलर लगानी गर्ने पूर्वाधार र कृषिमा सहकार्य गर्न जापान सकारात्मक विश्व बैंक र एडीबी सहायताका आयोजनाको प्रगतिबारे त्रिपक्षीय समिक्षा, आयोजना कार्यान्वयनलाई गति दिने प्रतिवद्धता ‘भूमिगत पानीको दिगो व्यवस्थापनका लागि कानून र राष्ट्रिय निकाय आवश्यक’ सोलुखुम्बुमा मिडल इन्खु जलविद्युत् आयोजना निर्माण हुने ५२ मेगावाटको अपर लाप्चेखोला जलविद्युत आयोजनाको विस्तृत अध्ययनका लागि सम्झौता

यो सम्मेलनले यातायात क्षेत्रमा भइरहेका अध्ययन अनुसन्धान र प्रविधिबारे जानकारी दिनेछ


सोसाइटी अफ ट्रान्सपोर्ट इञ्जिनियर्स नेपाल (सोटेन) ले दीगो गतिशीलताको लागि एकिकृत यातायातसम्बन्धी दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन आयोजना गर्दैछ । भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातसँगको सहकार्यमा माघ २० र २१ गते काठमाडौमा हुनेछ । सम्मेलन मूख्यगरी एकिकृत यातायात पूर्वाधार विकासः यसका विषय र आगामी बाटोमा केन्द्रित हुने गरी तयारी गरिएको छ । यसै सन्र्दभमा सम्मेलनको तयारी, उद्देश्य, यातायात क्षेत्रको अवस्था र नीतिगत सुधारजस्ता विषमया केन्द्रित भइ नेपाल पूर्वाधार डटकमका भीम गौतमले सोटेनका अध्यक्ष पदम बहादुर शाहीसँग गरेको कुराकानीको सार :

सोसाइटी अफ ट्रान्सपोर्ट इञ्जिनियर्स नेपाल (सोटेन) ले सबै प्रकारका यातायातको एकिकृत र दीगो विकासमा केन्द्रित भएर दोस्रो सम्मेलन गर्दैछ । सम्मेलनमा के के हुनेछ ? के उद्देश्य राखिएको छ ? तयारी कहाँ पुग्यो ?

तयारी लगभग सम्पन्न हुने अवस्थामा छ । अन्तिम तयारी भइरहेको छ । यस सम्मेलनको मूख्य उद्देश्य भनेको यातायात क्षेत्रमा अभ्यास गरिरहेका, अध्ययन गरिरहेका, बौद्धिक र अनुसन्धानमा लागेकालाई व्यक्तिहरु सहभागी हुनेछन् । सम्मेलनमा नेपालको यातायात क्षेत्रमा रहेका विषय र उल्झनहरुबारे छलफल हुनेछ । संसारभर अभ्यासरत राम्रा उदाहरणलाई प्रस्तुत गरिनेछ । यातायात क्षेत्रमा केन्द्रित भएर यसका समस्यालाई उजागर गरिनेछ । ज्ञानको आदानप्रदान हुनेछ ।

सम्मेलनमा को को सहभागी हुनेछन् ? के विषयमा प्रस्तुत हुनेछन ?

दुई दिनसम्म चल्ने यस सम्मेलनमा ६ वटा प्राविधिक सेसनहरु रहेका छन् । ती प्रत्येक सेसनको फरकफरक थिममा आधारित रहेको छ । हवाइ, रेल, सडक र पानीमार्फत हुने यातायातको एकिकृत ढाँचा र पहुँच, सहरी यातायात पूर्वाधार र सेवा सुधार, एकिकृत यातायात सञ्चालनको लागि विकास गर्नुपर्ने नीतिगत तयारीमा कार्यपत्र प्रस्तुत हुनेछन् ।

त्यस्तै, विद्युतीय सवारीमा भएको उत्तम अभ्यासहरु, नन मोटराइज्ड यातायात, सार्वजनिक यातायात सुधार, यातायात पूर्वाधार विकासमा लगानी, अन्तरदेशीय यातायात र अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार, यातायात सुरक्षा, सामान ढुवानी, यातायात पर्यटन, सहरी र क्षेत्रीय यातायात योजनालगायतका विषयमा कार्यपत्र प्रस्तुत गरिनेछ ।

सम्मेलनमा यातायात क्षेत्रमा अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा चिनिएका व्यक्तित्वहरुको सहभागीता हुनेछ । सम्मेलनमा भारत, श्रीलंका, थाइल्याण्ड, चीन, जापान, कोरियालगायतका देशबाट आफ्नो क्षेत्रमा चिनिएका व्यक्तिहरुको सहभागिता हुदैछन् ।

सोटेनले यति ठूलो सम्मेलन गर्ने तयारी कसरी गरियो ? कहाँबाट यो सोच थालियो ?

एक वर्षदेखि नै हामीले तयारी गरिरहेका थियौं । यसमा मूख्यगरी दुई वटा भागहरु रहेका छन् । अहिले प्रविधिको विकास र विश्वव्यापीकरणको कारण विश्व नजिकिइ सक्यो । यसको कारण विश्वसँग सम्पर्क र सम्बन्ध सहज भएको छ । यसले पनि यो सम्मेलन आयोजना गर्नको लागि सहयोग पुग्यो ।

दोस्रो भनेको यो सम्मेलन आयोजनाको लागि मेहनत गर्यो । हामीसँग भएका सम्बन्ध र सम्पर्कको सदुपयोग गर्यो । बाहिर हामीलाई बोलाउँदा जाने गरेको थियौं । अहिले हामीले बोलाएका छौं । तर, हामीसँग वित्तीय रुपमा भने कमजोर हुँदा समस्या भने देखिएको छ ।

यसको लागि सरकारले पनि व्यवसायिक संस्थाहरुलाई सहयोग रह्यो भने यस्ता सम्मेलन गर्न सहज हुनेछ । यस्ता सम्मेलन गर्न आवश्यक पनि छ । उही विषयमा संसारभर के भइरहेको छ, कसरी समाधान गरिएको छ जस्ता विषय बुझ्न र प्रयोगमा ल्याउन यस्ता सम्मेलनले सहयोग पुर्याउँछ ।

नेपालमा यातायात व्यवस्थापनको अवस्था कस्तो छ ? के समस्या छन ?

यो सम्मेलनको मूल्य थिम नै ‘इण्टिग्रेटेड ट्रान्सपोर्ट फर सस्टेनेवल मोबिलीटी’ छ । एकिकृत यातायात भन्ने वित्तिकै योजना तर्जुमा गर्ने बेला विषय उठ्ने भयो । उदाहरणको लागि जल, रेल, सडक, हवाइ यातायातको एकिकृत रुपमा योजना बनाउनुपर्यो । छुट्टाछुटै जाने हो भने त्यो सफल हुन सक्दैन । किनकि लगानी, जनशक्ति, व्यवस्थापनजस्ता विषय आउँछन् । यसकारण योजना बनाउँदा सबैलाई एकिकृत गर्ने गरी समेटेर बनाउनुपर्ने विषय महत्वपूर्ण छ ।

योजना निर्माण पछि कार्यान्वयनमा पनि एकिकृत र सबैलाई समेटेर अघि बढ्नुपर्छ । होइन भने एकै ठाउँमा रेल पनि बनाउने, सडक पनि समानान्तर रुपमा बनाउने, कुनै ठाउँमा भने केही पनि नबनाउने गर्यो भने त्यसले अन्तत समस्या ल्याउँछ । यी विषयलाई यो सम्मेलनले उठाउनेछ ।

अर्को विषय भनेको दीगो विकास हो । यसमा वातावरणीय पक्ष, आर्थिक पक्ष, सामाजिक पक्ष, सास्कृतिक पक्षलाई लिएर पूर्वाधार बनाउनुपर्ने विषयमा पनि सचेत र योजनाबद्ध हुनुपर्ने आवश्यकतामा जोड दिइएको छ । उदाहरणको लागि जीवाष्म वा पेट्रोलियम पदार्थको प्रयोगबाट अहिले विद्युतीय यातायातको प्रयोग पनि एउटा दीगो प्रयोगको बाटो हो । यस्ता विषयमा केन्द्रित हुनेछौं ।

नेपालमा यातायात क्षेत्र व्यवस्थापन लामो समयदेखि एउटा प्रमुख चुनौतिको रुपमा रहिआएको छ । यो क्षेत्र अव्यवस्थित हुनुको प्रमुख कारण के हुन् ? कसरी समाधान गर्ने ?

यातायात आफैमा सार्वजनिक र महत्वपूर्ण क्षेत्रमध्येमा एक हो । यस क्षेत्रलाई हाम्रो समाजले कत्तिको प्राथमिकता दिएको छ । सरकार कत्तिको संवेदनशील छ भन्ने विषय महत्वपूर्ण हुन्छ । नियम, कानूनले कसरी समाधान गर्ने भन्ने विषय महत्वपूर्ण छ । यो क्षेत्रमा समस्या छ भन्ने तर केही कदम नचाल्ने हो भने सुधार आउदैन । अहिले निजी क्षेत्रले सार्वजनिक यातायात सञ्चालन गरिरहेको छ । यसमा सरकारको पनि केही थालनी हुनुपर्ने थियो । तर छैन् । कुनै थालनी नभएपछि समस्या थुप्रिएका छन्, सुधार गर्नुपर्ने धेरै विषय छन् ।

अहिलेको कानूनी व्यवस्था कत्तिको पर्याप्त छ ? के सुधार गर्नुपर्छ ?

अहिलेको कानूनी व्यवस्था पर्याप्त छैन । भएका कानूनको पनि प्रभावकारी कार्यान्वयन भएको छैन् । तर, त्यो भन्दा पनि गम्भिर विषय भनेको यातायात क्षेत्रमा एकिकृत (इण्टिग्रेशन) प्रणाली छैन । वाहिर एक ठाउँमा रकम बुझाएपछि अन्तिम गन्तव्यसम्म सहजै पुग्न सकिन्छ । तर, नेपालमा त्यो सम्भवन छैन् । अर्कोतर्फ बस कति खेर आउँछ भन्ने कुनै ग्यारेण्टी छैन् । एक किसिमको अस्तव्यस्त अवस्था छ । यसको साथै धेरै कानूनी सुधार आवश्यक छ ।

सुधारको लागि सोटेनले के भुमिका खेलिरहेको छ ?

हामी एउटा व्यवसायिक संस्था हो, हामीले समस्याहरुलाई उठाउने र त्यसको समाधानबारे बोल्ने, लेख्ने र सुझाव दिने हो । यी विषयलाई नीतिनिर्माता, जनप्रतिनिधी र कार्यान्वयन गर्ने पक्षले ध्यान दिएर काम गर्दा समस्या सल्टिदै जान्छ ।

नेपालमा वार्षिक सडक दुर्घटनामा परेर ८ हजारभन्दा बढी मानिसले ज्यान गुमाइरहेका छन् । यो संख्या ठूलो मात्र होइन, आर्थिक क्षतिको कुनै सिमा छैन । अर्कोतर्फ उत्पादनशील जनशक्तिको क्षय भइरहकोे छ । यसलाई न्यूनीकरण गर्ने विषयमा सोटेनजस्ता संस्थाले लिने पहल महत्वपूर्ण हुन्छ । तपाईहरुले यो विषयलाई लिएर के गरिरहनुभएको छ ?

अवश्य पनि, हरेक वर्ष ठूलो क्षति हुने गरेको छ । यसलाई एउटा कारणले गर्दा वा दुईटा कारणले गर्दा यस्तो भयो भन्न मिल्दैन । यो हाम्रो समाज, व्यवहारदेखि कानूनसम्मको विषय जोडिएर आउँछ । भोली एउटा सुधार वा कानून ल्यायो भने पनि त्यसले यसलाई ठूलो परिवर्तन ल्याउन सक्दैन् । यो विषय एउटाले मात्र गरेर पनि हुदैन । यो समन्वयको विषय हो । धेरै निकाय र सरोकारवालाको एकिकृत पहलले मात्र यसमा अपेक्षित सुधार ल्याउन सकिन्छ ।

सबै निकायलाई एकै ठाउँमा ल्याउने सडक सुरक्षा परिषद् हुन्छ । त्यसले सबै सरकारी संस्थालाई समन्वय गर्छ । सबैलाई निर्देशन दिन सक्ने र त्यसअनुसार काम गर्ने वातावरण भयो भने धेरै नै सुधार ल्याउन सकिन्छ । अहिलेको अवस्था जति लामो समय रहन्छ हाम्रो सुधार पनि उत्तिनै ढिला हुने देखिन्छ ।

संयुक्त राष्ट्र संघले राखेको जति दुर्घटना भइरहेको छ त्यसलाई आधा बनाउने लक्ष्य नेपालले पूरा गर्न सक्ला ?

त्यो लक्ष्य प्राप्त हुन सक्दैन । नेपालले २०३० सम्ममा आधा घटाउने भनेर प्रतिवद्धता गरेपनि त्यो सम्भव देखिदैन् । एक दिन, एउटा निकायको प्रयासले यो उपलब्धी हासिल हुने होइन् । यातायात र अर्थतन्त्रको सम्बन्ध छ । त्यो दृष्टिकोणबाट पनि हेरिनुपर्छ । सडक दुर्घटना न्यूनीकरणको लागि लगानी भएको छैन्, सडक दुर्घटना हेर्ने, ट्राफिक व्यवस्थापन गर्ने निकाय नै छैनन् ।

कुनै दुर्घटना हुँदा माथिल्लो तहमा रहेका राजनीतिज्ञ वा कर्मचारीले पनि ठूलो चिन्ता गरेको देखिन्छ । तर, त्यही चिन्तामै सिमित छ । यसमा ठोस कदम चाल्न किन नसकिएको हो ? विज्ञहरुले बुझाउन पो नसकेका हुन कि ?

यसमा समग्र प्रणालीलाई हेर्नुपर्छ । हामीले भनेको वा उठाएको विषयलाई राज्यको निकायले कति गम्भिरतापूर्वक लिन्छ वा वास्ता नै गर्दैन भन्ने विषय मिहिन रुपमा अध्ययन गर्नुपर्छ । वास्ता नै नगर्ने अवस्था चाँही विद्यमान छ । अर्को कुरो, कुनै दुर्घटना भयो भने व्यक्तिले चिन्ता गर्ने होइन, प्रणाली नै चिन्तित हुने अवस्था नल्याई न्यूनीकरण कठिन छ ।

यस्तैमा बसिरहने कि कुनै सुधार थाल्ने त ?

अहिले नयाँ सरकार गठन भएको छ । मन्त्रालयले यातायात व्यवस्थापन र सञ्चालनको विषयमा केन्द्रित गरि समिति पनि गठन गरेको छ । आशा गरौं काम होस् ।


Read Previous

आर्थिक मन्दीलगायत विविध संकटलाई सम्बोधन नयाँ उपाध्यक्षको प्रमुख प्राथमिकता

Read Next

भद्रपुर-सलकपुर सडक डेढ वर्षमा तीन किलोमिटर कालोपत्र

Leave a Reply

Your email address will not be published.