नेपाल पूर्वाधार 
फाइल तस्बिर
काठमाडौँ । तातोपानी नाका पुग्ने अरनिको राजमार्गमा सुरुङ मार्ग निर्माण गर्ने तयारी भएको छ ।
चीन सरकारको सहयोगको अरनिको राजमार्गमा पर्ने कोदारी भन्ने स्थानमा ( ११३ किमी चेनेज) करिब ६०० मिटर सुरुङ मार्ग निर्माण गर्न लागिएको हो । सडक विभागले पहिरो गइरहने उक्त स्थानमा सुरुङ मार्ग निर्माण गर्न प्रस्ताव गरेको थियो । उक्त प्रस्तावमा चिनियाँ पक्ष सकारात्मक भएका हुन् । सडक विभागका उपमहानिर्देशक अर्जुन अर्यालले उक्त स्थानमा दीर्घकालीन रूपमा सुरुङ मार्ग आवश्यक भएको बताए । ‘कोदारीमा करिब ६०० मिटर सुरुङ मार्ग आवश्यक देखिएको छ । चिनियाँहरू सकारात्मक छन् । यो विषय छलफल पनि भएको छ । पहिरोभन्दा माथितिर एउटा सिङ्गो गाउँ छ । उक्त गाउँको सहमति लिएपछि मात्रै सुरुङ मार्ग बनाउन सकिन्छ,’ उनले भने, ‘ दुई देशको विषय भएकाले समय लाग्न सक्छ । तत्काल बाटो चलाइरहने र दीर्घकालमा सुरुङ मार्ग बनाउनुपर्छ ।’
सडक विभागका अनुसार बारम्बारको पहिरो,अवरुद्ध सडक र जोखिमपूर्ण यात्रा अनुभव गरिरहेका व्यवसायी र स्थानीयको समस्यालाई दीर्घकालीन समाधान दिने उद्देश्यले सुरुङ मार्ग निर्माण प्रस्ताव गरिएको हो ।
दुई देशबिच समझदारी भएपछि यो सुरुङ मार्ग सम्भाव्यता र विस्तृत अध्ययन हुनेछ ।
चीनसँग जोडिएको ठुलो र पहिलो नाका सिन्धुपाल्चोकको तातोपानी हो । यो चीनसँग जोडिएको प्राचीन र महत्त्वपूर्ण नाका पनि हो । तर २०७२ वैशाख १२ गते आएको विनाशकारी भूकम्प र बाढी पहिरोले गर्दा यो नाका अझै बौरिन सकेको छैन । चीनसंग जोडिएको रसुवागढी नाका बाढीले बगाउँदा चीनसंगको सडकमार्गको सम्बन्ध नै टुटेको छ । चिनियाँ सहयोगको तातोपानी नाका नजिकै लार्चामा सुक्खा बन्दरगाह समेत निर्माण भएको छ ।
सरकारको उदासीनताका कारण तातोपानी नाका पुग्ने सडक अझै बन्न सकेको छैन । बल्ल निर्माणको ठेक्का निकालेर काम सुरु भएको छ ।
चिनियाँहरूले आफ्नो भूमितर्फ सहर नै विकास गर्न लागिसके पनि नेपालतिर भने भएका संरचनाहरू समेत खण्डहर अवस्थामा छन् ।
नाकासम्म जोड्ने लाइफलाइन अरनिको राजमार्ग ठाउँ ठाउँमा भत्किएको छ । चिरा परेको छ । जोखिमपूर्ण अवस्थामा छ । राजमार्ग जोखिमपूर्ण रहेकै कारण यो राजमार्ग हुँदै तातोपानीसम्म पुग्ने बस सञ्चालनमा रोक लगाएको छ । यो राजमार्ग भएर अहिले सामान आयातका लागि कन्टेनरहरू मात्रै चल्छन् । नाकाबाट लर्को लागेर चिनियाँ सामान बोकेका कन्टेनरहरू आइरहेका छन् ।
सीमामा नेपालतर्फ अध्यागमन र सुरक्षा निकायका संरचनाबाहेक केही पसलहरू मात्रै छन् । भूकम्प अघिसम्म भाइब्रेन्ट यो नाका वरिपरिका होटलहरु भरि भराउ हुन्थे । चिनियाँ खासा बजारसम्म सामान किन्न जान पाइने भएकाले ठुलो संख्यामा मानिसहरू पुग्थे । प्राकृतिक रूपमा रहेको तातोपानीमा डुबुल्की मार्न मानिसहरू पुग्थे ।
तर अहिले भूकम्प र बाढी पहिरोका कारण यहाँका अधिकांश घरहरू भग्नावशेष अवस्थामा छन् । भिरालो स्थानमा बजार विकास गरिएका कारण भूकम्प र बाढीपछि धेरै मानिसहरूले यो ठाउँ छाडेका हुन् ।
राजमार्ग पुन निर्माणमा चीन सरकारको मुख ताक्दा अलपत्र परेको हो ।
