नेपाल पूर्वाधार 
काठमाडौं । निजी क्षेत्रले अनुमतिपत्र लिएका २६ सय मेगावाट बढीका विद्युत आयोजना निर्माणको तयारी अवस्थामा छन् । नेपाल विद्युत प्राधिकरणसँग विभिन्न समयमा विद्युत खरिद सम्झौता (पिपिए) सम्पन्न भइसकेका २६ सय २४ मेगावाटका जलविद्युत तथा सौर्य विद्युत आयोजना लगानी जुटाएर निर्माणमा जाने तयार अवस्थामा पुगेका हुन् ।
अहिले निजी क्षेत्रका १०८ आयोजना पिपिए सम्पन्न भई लगानी जुटाएर निर्माणमा जाने तयारी अवस्थामा रहेको प्राधिकरणको विद्युत व्यापार विभागले जनाएको छ । केही आयोजना वित्तीय स्रोत व्यवस्थापन गरी पहुँच सडक निर्माण गरेर संरचनाको काम सुरु गर्ने तयारी गरिरहेका छन् ।
विभागका अनुसार यी मध्ये ५९ वटा आयोजनाको पिपिए २०६७ देखि २०७५ सालको अवधिमा भएको छ । तर, यो अवधिमा पिपिए सम्पन्न भएका अधिकांश आयोजनाका लागि वित्तीय स्रोत व्यवस्थापन भइसकेको छैन ।
प्राधिकरणसँग पिपिए सम्पन्न भएका मध्ये केही आयोजनाको विद्युत उत्पादनका लागि तोकिएको तालिकाको मिति पनि गुज्रिसकेको छ । कोभिड–१९ महामारीको प्रभाव तथा देशमा देखिएको आर्थिक संकटका कारण बैंक तथा वित्तीय संस्थाले जलविद्युत आयोजनामा कर्जा प्रवाहमा कडाई गरेका कारण पिपिए भइसकेका आयोजनामा पनि लामो समयसम्म वित्तीय स्रोत व्यवस्थापन गर्न कठिनाई भएको प्रवर्द्धकहरूले बताउँदै आएका छन् ।
कोभिड–१९ महामारी तथा आर्थिक संकटको असरकै कारण पिपिए भइसकेका आयोजनामा ऋण लगानी जुटाउन समस्या भएकाले जलविद्युतमा बाणिज्य बैंकहरूको लगानी दायरा बढाउनु पर्ने माग उनीहरूले गर्दै आएका छन् ।
पछिल्लो समयमा भने बैंकहरूले केही जलविद्युत आयोजनामा कर्जा प्रवाहका लागि प्रवर्द्धक कम्पनीसँग वित्तीय व्यवस्थापन सम्झौता गरेका छन् ।
विभागको तथ्यांक अनुसार १०८ मध्ये २०७६ सालमा पिपिए भएका ४ वटा आयोजना छन् । २०७७ सालमा २ वटा तथा २०७८ मा ८ वटा आयोजनाको पिपिए भएका आयोजना निर्माणमा जान बाँकी छन् ।
यस्तै, २०७९ सालमा १९ र २०८० साल सुरु भएयता गत असार मसान्तसम्म १५ विद्युत आयोजनाको पिपिएमा हस्ताक्षर भएका छन् ।
२०७५ साल यता अर्धजलाशय जलविद्युत आयोजनाको मात्रै पिपिए हुँदै आएकोमा सरकारले १५ सय मेगावाटका नदी प्रवाही जलविद्युत आयोजनाको पिपिए खुलाएपछि अहिले नियमित पिपिए भइरहेको प्राधिकरणले जनाएको छ ।
