भीम गौतम 
१८ बर्ष अघिसम्म अमेरिकामा पूर्ण खरेलको परिचय एउटा विद्यार्थीको रुपमा मात्र थियो । त्यसपछिको १२ बर्षसम्म एउटा कम्पनीको जागिरेको रुपमा तर उनै खरेलले यस्तो प्रगति गरेकि पछिल्लो ६ बर्षमै उनी अमेरिकीहरुलाई जागिर दिने ठाउँमा पुगे । उनको टिममा उनी र नेपालका प्रमख ऋषिकेश शर्मा बाहेक सबै अमेरिकी छिन् तर टिम व्यवस्थापनमा देखिएको दुरदर्शिता र सबल नेतृत्वबाट उनको कम्पनीले सफलतामा छलाङनै मारेको छ ।
कर्णालीबाट काठमाडौ झरेर अमेरिका उडेपछिको यो सफलतामा उनको संघर्ष त छँदैछ, उनले देखेको सपना र चालेको कदम पनि महत्वपूर्ण छ । उनी अध्यक्ष एवं प्रमुख कार्यकारी अधिकृत रहेकोे के एण्ड ए परामर्शदाता कम्पनीमा ४ सय कर्मचारीले काम गर्छन । नेपालमा ६० जना र अमेरिकामा ३४० जना छन् । ३४० मध्ये १५ जना मात्र नेपाली छन् भने अन्य सबै अमेरिकी छन् । अमेरिका दक्ष व्यक्तिहरुलाई समेत समेटेर कम्पनी हाँकिरहेका उनले आगामी बर्षभित्र ६ सय कर्मचारी पुर्याउने योजना अघि बढाएका छन् ।
३४० मध्ये १५ जना मात्र नेपाली छन् भने अन्य सबै अमेरिकी छन् । अमेरिका दक्ष व्यक्तिहरुलाई समेत समेटेर कम्पनी हाँकिरहेका उनले आगामी बर्षभित्र ६ सय कर्मचारी पुर्याउने योजना अघि बढाएका छन् ।
विशेष गरी उनको कम्पनीले सवस्टेशन, ट्रासमिसन र डिस्ट्रीब्यूसन इन्जिनियरिङका साथै ट्रासमिसन प्लानिङ एण्ड सिष्टम स्टडीजसहित पावर उत्पादन सर्भिस तथा आयोजना व्यवस्थापन, खरिद सहायता, सम्झौता व्यवस्थापन, वित्तिय सेवा, प्राविधिक समाधान लगायतका काम गर्दै आएको छ । अमेरिकाको इन्क म्यानेजिनले सो कम्पनीको तीन बर्षको आर्थिक कारोबारको आधारमा गरेको अध्ययनले इन्जिनियरिङतर्फ अमेरिकाको अधिक वृद्धिदर हुने कम्पनी (फाष्टेन ग्रोईङ कम्पनी) पहिलो नम्बर कम्पनीको घोषणा गरेको छ । अमेरिकमा फोर्स म्यागाजिनले सार्वजनिक कम्पनी र इन्कले निजी कम्पनीबारे अध्ययन गरेर सो सार्वजनिक गर्ने गरेको छ ।
सो म्यागाजिनले तीन बर्ष कारोबारको अध्ययनको आधारमा इन्जिनियरिङतर्फ ३१६६ प्रतिशतमा वृद्धिदर रहेको पहिलो कम्पनीको रुपमा र पुरै अमेरिकामा अधिक आर्थिक वृद्धिदर गर्ने पाँच हजार कम्पनीमध्ये आफ्नो कम्पनी १२६ नम्बरमा परेको खरेलले बताए । ‘अध्ययन गरेर नेपाल फर्कने उद्देश्यसहित आएपनि मैले पढाई सकेपछि अमेरिकामै राम्रो जागिर पाएँ तर १२ बर्ष जागिर गरेपछि आफैले के एण्ड ए परामर्शदाता कम्पनी सुरु गरेको हुँ ।’–उनले भने–‘अमेरिकामा कम्पनी स्थापना गर्नेमध्ये ९७ प्रतिशत असफल भएर फेरि जागिरतिरै फर्कन्छन् तर मैले पछाडी फर्कनपरेन, बरु कम्पनीको कारोबार र कर्मचारी झन थपिँदै गए ।’
उनका अनुसार, सन् २०१६ मा चार जनाबाट सुरु भएको कम्पनीमा अहिले नेपाल र अमेरिकामा गरी ४ सय जनाले रोजगारी पाईरहेका छन् । अमेरिकाका ६ र नेपालमा एक स्थानमा आफ्नो कार्यालय खोलिसकेका उनी अमेरिकाको सिकाओ लगायतका धेरै देशमा खोल्ने तयारीमा रहेको बताउँछन् ।
६ बर्षदेखि कम्पनीको कारोबारलाई तीव्रता दिईरहेका र पाँच बर्षभित्र ५ हजार भन्दा बढीलाई रोजगारी दिएर अमेरिकामा आफूलाई चिनिने र गनिने कम्पनी बनाउने अभियानमा रहेका खरेलको सफलतापछिको कथा छोटो छैन ।
सुर्खेतको छेञ्चुदेखि अमेरिकाको कोलोराडोसम्म
सुर्खेतको छेञ्चुमा जन्मिएका ४६ बर्षीय खरेलले प्रथम श्रेणीमा प्रवेशिका परीक्षा (एसएलसी) उतीर्ण गरेका थिए । छेञ्चुबाट प्रत्येक दिन ४५ मिनेट हिडेर जीवनज्योती मावि पुगेर एसएलसी उतीर्ण गरेपछि उनी उच्च शिक्षाका लागि काठमाडौ आए ।
२०४९ सालमा अमृत साइन्स कलेजबाट प्रथम श्रेणीमा आईएसीको पढाईपछि उनी थप अध्ययनका लागि इन्जिनियरिङ अध्ययन संस्थान पुगे । ९६ जना विद्यार्थीको कोटामा १५ सयबाट छानिनेमा उनी पनि एक थिएँ । ‘१५ सयले प्रवेश परीक्षा दिएका थिए, ९६ जनामा पर्छु कि पदैन भन्ने लागेको थिएँ, छनोट भएँ र इलेक्ट्रिक बिषय छनोट गरे ।’–उनले त्यो बेला सम्झँदै भने–‘पढ्दा पढ्दै बुबाको देहान्त भएपछि एक बर्ष त रोकियो तर यसलाई निरन्तरता दिएँ ।’
२०५७ मा डिप्लोमा सकाएपछि नेपालमै दुई बर्ष काम गरेपछि उनी थप अध्ययनका लागि अमेरिका पुगे र त्यहाँबाट इलेक्ट्रिक सिष्टममा स्नाकोत्तर सकाए । त्यस लगत्तै उनले अमेरिकामै जागिर सुरु गरे ।
जागिरबाट मालिक बनेपछिको ६ बर्षे यात्रा
खरेलको स्वभाव नेपालमै बस्दा पनि केही गरौ भन्ने थियो । सपना देख्थे र सम्भावनालाई पछ्याउँथे । सन् २००० अर्थात २०५७ मा स्नात्तक सके लगत्तै उनले सौर्य ऊर्जा (सोलार) को क्षेत्रका थोरै समय काम गरे । त्यसपछि अरु दुई जना साथीसँग मिलेर एची पावर कम्पनी स्थापना गरे । जसले लघु जलविद्युत क्षेत्रमा धेरै काम गर्यो । दुई बर्षमै १० वटा प्लान्ट स्थापना गरेको सो कम्पनी नेपालभित्र चर्चित पनि थियो तर उनलाई उच्च शिक्षाका लागि अमेरिका गएर पढ्ने इच्छा जाग्यो र २००२ को अन्त्यमा अमेरिकामै पुगे ।
पढाई सकेपछि उनले सन् २००५ मा अमेरिकाको ब्लाक एण्ड भिच भन्ने कम्पनीमा हाई भोल्टेजका सवस्टेशन डिजाइन इन्जिनियरिङका जागिर पाए । खरेलका अनुसार, त्यहाँ ५ बर्ष काम गरेपछि उनी सीएचटुएम हिल भन्ने कम्पनीमा डारेक्टर अफ अपरेसनको रुपमा काम गरे । एक लाख कर्मचारी भएको त्यो कम्पनी अमेरिकाकै एक नम्बर इन्जिनियरिङ कम्पनी थियो ।
अमेरिकाको इन्क म्यानेजिनले सो कम्पनीको तीन बर्षको आर्थिक कारोबारको आधारमा गरेको अध्ययनले इन्जिनियरिङतर्फ अमेरिकाको अधिक वृद्धिदर हुने कम्पनी (फाष्टेन ग्रोईङ कम्पनी) पहिलो नम्बर कम्पनीको घोषणा गरेको छ ।
जागिर खाँदै गर्दा आफैले केही गरौ भन्ने धेरै पटक सोचेका थिए उनले । १२ बर्ष काम गरेपछि जसरी पनि कम्पनी खोल्ने अठोट लिए । आफैले डेढ लाख डलर पुँजी राखेर खरेलले के एण्ड ए परामर्शदाता कम्पनी खोले । ‘अमेरिका पुगेका धेरैले आफैले कम्पनी खोल्छन तर ९७ प्रतिशत कम्पनी स्थापनापछि असफल हुन्छन र उनीहरु फेरि जागिरमा फर्कन्छन् ।’–उनी भन्छन्–‘मलाई सफल हुन्छ भन्ने लागेको थियो तर ढुक्क थिइन तर सुरुदेखिनै लकले मलाई साथ दियो, तीन महिनाका लागि ठेक्का पाएँ ।’
न्यूयोर्क पावर एथोरिटी भन्नेबाट (पीसीएम) आयोजना व्यवस्थापन परामर्शदाताको रुपमा काम पाउँदा उनी कम्पनीका एक्ला कर्मचारी थिए । उनका अनुसार, तीन महिनामा कार्य सम्पादन गरेपछि सो कम्पनीले पाँच बर्षको काम पढाईदियो । त्यसपछि उनले १५ जना कर्मचारी राखे । सो कम्पनीमा दोस्रो बर्ष ४५ जना, तेस्रो बर्ष ९० जना, चौथो बर्षमा १६० जना र पाँच बर्षमा २ सय २० जना पुगे । अहिले अमेरिकामा मात्र ३४० जना छन् । सन् २०१९ मा नेपालमा समेत कम्पनी स्थापना गरेका उनले क्यानडामा समेत यसको विस्तार गरिसकेका छन् ।
५ बर्षभित्र ५ हजारलाई रोजगारी
आगामी जुलाईमा अमेरिकाको सिकागोमा समेत कम्पनीको शाखा खोल्न लागेका उनले हालसम्म अमेरिकाको सात स्थानमा आफ्नो कम्पनीको शाखा विस्तार गरिसकेका छन् । नेपालमा एक सय कर्मचारी थप्ने लक्ष्य राखेका उनी अमेरिका मात्र दुई बर्षभित्र ८ सय पुर्याउने बताउँछन् । ‘मैले ठूलो सपना देख्छु र काममा सानो कुरादेखि सोचेर काम गर्छु, नेपाललाई हब बनाएर संसारभरका लागि काम गर्ने लक्ष्य राखेको छु ।’–खरेलले भविष्यको सपना सुनाए–‘आगामी ५ बर्षभित्र विश्वकै बजारमा राम्रो कम्पनी बनाउने योजना छ, धेरै देशमा शाखा विस्तार गर्छु, बिलियन डलर कारोबार गर्छु र संसारभर ५ हजारलाई रोजगारी दिने योजना छ ।’
चार कक्षामा एबीसीडी सिकेका खरेलको छलाङ
४५ मिनेट घरबाट प्रत्येक दिन स्कूल पुगेर एसएलसी उतीर्ण गरेका उनले कक्षा ४ मा पुगेपछि मात्र एबीसीडी पढेका थिएँ । यही कारण अमृत साइन्स क्याम्पसमा र इन्जिनियरिङ अध्ययन संस्थानमा अध्ययन गर्दा साह्रै गाह्रो भएको थियो उनलाई तर अमेरिका पुगेपछि उनले कामसँगै भाषामा छलाङ मारे ।
उनले अहिले धेरै अमेरिकीहरुलाई नेतृत्व गरेर र उनीहरुलाई टिममा समावेश बनाएर उचित सञ्चारमार्फत आफूलाई सफल बनाईरहेका छन् । ‘बल्ल चार कक्षादेखि एबीसीडी सिकेको हो, काठमाडौ पढ्दा त धेरै गाह्रो भयो तर अमेरिकामा आएर १२ बर्ष जागिर गरेपछि भाषा पनि धेरै राम्रो भयो ।’–उनले भने–‘अहिले धेरै अमेरिकीहरुलाई उचित तरिकाले सञ्चार गरेर उनीहरुमार्फतनै कम्पनीलाई सफल बनाईरहेको छु, उनीहरुलाई म विषयवस्तुमा सजिलै विचारहरु र नेतृत्व दिन सक्छु ।’
अमेरिकामा काम छिटो गर्नका लागि ४० मिलियन डलरसम्मको काम कम्पनीको प्रोफाइलको आधारमा विश्वास गरी दिने गरेपनि नेपालमा भने सार्वजनिक खरिद ऐनमै त्रुटी रहेको र यसको कारण नेपाल विकासमा पछि परेको उनको ठम्याई छ ।
एउटा नेपालकै विकट कर्णालीबाट अमेरिका पुगेर एउटा कम्पनी स्थापनादेखि अहिलेसम्मको यात्रामा उनले छलाङनै मारेका छन् । उनी र उनको क्षमतालाई अमेरिकाको पावर इन्जिनियरिङको क्षेत्रका सबैले नजिकबाट चिनेका छन् । यही कारण उनको कम्पनी इन्क म्यागेजिनको तीन बर्षको कारोबारको आधारमा सार्वजनिक गरेको दु्रतगतिको वृद्धि गर्ने कम्पनीमा एक नम्बरमा छ ।
उनका अनुसार, उनको प्रगति ३१६६ प्रतिशत छ भने अर्को प्रतिष्पर्धी कम्पनीको ४ सय प्रतिशत मात्र छ । ‘विकटमा जन्मिएपनि कहिल्यै सानो मन गरिएन, ठूलो छाती बनाएर अघि बढे, निरन्तर कामलाई पछ्याईरहे ।’–उनले भने–‘ कहिले सपना देख्न डराइन तर काम पनि गरिरहे, ३.५ बिलियन डलरको परियोजना व्यवस्थापनसम्मको काम गथर्न थालेका छौ, अमेरिकाको टप पाँच सय धनी कम्पनीहरुले पनि हामीलाई काम दिन थालेका छन् ।’
अमेरिकामा १५ सयदेखि २ हजार कर्मचारी रहेसम्म सानो कम्पनीकै रुपमा लिइन्छ । अहिले कम्पनी सानो भएपनि आगामी ३ देखि ५ बर्षभित्र ५ हजारभन्दा बढीलाई रोजगारी दिएर ठूलो कम्पनीको रुपमा लैजाने उनको योजना छ । ‘एक जनाबाट सुरु भएको कम्पनीले अहिलेनै धेरै छलाङ मारिसकेको छ तर यो पर्याप्त होइन, ठूलो कम्पनीको रुपमा पुर्याउन बाँकी छ ।’–उनले भने–‘केही बर्ष हामीले कम्पनीले छलाङ मार्ने गरी काम गर्नुछ, तीन बर्षभित्र २ हजारसम्म कर्मचारी पुर्याउँछौ ।’
अमेरिका पुगेपछिको सपना र नेपाल
धेरै अमेरिका पुगेपछि कम्प्युटर पढ्छन तर उनले इलेक्टिक इन्जिनियरिङलाई रोजे । नेपालबाट अमेरिका पुग्दा खरेलको योजना थियो–पढाई सकेर नेपाल फर्कने अनि जलविद्युत क्षेत्रमा काम गर्ने तर पढाई सकेपछि उनको मन परिवर्तन भयो, केही बर्ष अमेरिकामै काम गरेर सिक्छु र त्यो सिकाईसहित नेपाल फर्कन्छु । अमेरिकामा त्यो बेला इलेक्ट्रिक पढ्ने मान्छे कम हुने भएकोले तुरुन्तै जागिर पनि पाए ।
१२ बर्ष काम गरेपछि भने उनी अमेरिकामा कम्पनी खोल्ने र नेपालमा पनि यसको शाखा विस्तार गर्ने निकर्षमा पुगे । ‘अमेरिका पुगेपछि मेरो सपना र योजनाको दायरा पनि फराकिलो बन्यो, प्रोफाइलमा पनि धेरै परिवर्तन आयो । अब कम्पनीलाई धेरै देशमा पुर्याउन सक्छु भन्ने हिम्मत पनि बढ्यो ।’–उनी भन्छन्–‘जागिरेभन्दा आफ्नै कम्पनी स्थापना गरेर काम गर्दा स्वतन्त्र रुपमा काम गर्न सक्ने र सफल होइन्छ भन्ने सोचाईले पनि मलाई काम गर्यो ।’ जागिरे हुँदा निर्देशक भएपनि दश जनासँग स्वीकृति लिनुपर्ने र आफ्नो क्षमता पूर्ण रुपमा उपयोग गर्न नपाइएको उनको अनुभव छ ।
५ मिनेट घरबाट प्रत्येक दिन स्कूल पुगेर एसएलसी उतीर्ण गरेका उनले कक्षा ४ मा पुगेपछि मात्र एबीसीडी पढेका थिएँ । यही कारण अमृत साइन्स क्याम्पसमा र इन्जिनियरिङ अध्ययन संस्थानमा अध्ययन गर्दा साह्रै गाह्रो भएको थियो उनलाई तर अमेरिका पुगेपछि उनले कामसँगै भाषामा छलाङ मारे ।
भविष्यमा नेपालमा कम्पनीको शाखालाई विस्तार गरेर यहाँमार्फत संसारभर आफ्नो उत्पादन पुर्याउने लक्ष्य उनको छ । पछिल्लो समयमा उनले कम्पनीमार्फत सामाजिक उत्तरदायित्व कार्यक्रम सामाजिक काममा समेत सकृय हुन थालेका छन् । पछिल्लो समयमा उनले समता स्कूललाई सात लाख आर्थिक सहायता पनि गरेका थिए । भविष्यमा आफूले नेपालको अध्ययन र अनुसन्धानका साथै उद्यमशिलतामा सहयोग गर्न चाहेको उनी बताउँछन् ।
कहिल्यै दर्ता गर्ने निकाय नदेखी अनलाइनबाटै कम्पनी स्थापना गरेको बताउने उनी नेपालमा कम्पनी दर्ताका लागि लाइन लाग्नुपर्ने र समय खर्च गर्नुपर्ने अवस्था रहेकोमा भने चिन्तित छन् तर पछिल्लो समयमा कम्पनी दतालाई विस्तारै डिजिटाइज गर्दै लगेको र करहरुमा पनि छुट दिँदै गएकोमा भने उनी खुशी छन् ।
मेरिकामा काम छिटो गर्नका लागि ४० मिलियन डलरसम्मको काम कम्पनीको प्रोफाइलको आधारमा विश्वास गरी दिने गरेपनि नेपालमा भने सार्वजनिक खरिद ऐनमै त्रुटी रहेको र यसको कारण नेपाल विकासमा पछि परेको उनको ठम्याई छ । ‘केही दिन अघि नेपाल इन्जिनियर एशोसियसनको काममा पनि मैले खरिद ऐनको परिवर्तनबारे टिप्पणी गरेको थिएँ, यो चोरहरुलाई समात्न बनाएजस्तो छ ।’–उनले भने–‘बदमासी गर्यो भने समात्ने हो तर कामै गर्न नदिने प्रवृत्ति देखिएको छ । पहिला बनाउन दिनुपर्छ तर ऐन त सबैले बदमासी गर्छन भन्ने गलत मनसायबाट प्रेरित छ ।’ नेपालीले शहरमा ठूला ठूला घर बनाउन सकेपनि देशले ठूला ठूला पूर्वाधार बनाउन नसकेमा भने उनलाई अचम्म लागेको छ । यसो हुनुमा उनी सार्वजनिक खरिद ऐनकै दोषी देख्छन् ।
