Nepal Purbadhar

बुधबार, मंसिर २६, २०८१
Wednesday, December 11, 2024

बुधबार, मंसिर २६, २०८१
Wednesday, December 11, 2024
जलविद्युतमा निजी क्षेत्रको लगानी १५ खर्ब बढी : इप्पान अध्यक्ष कार्की सरकारले बाढी प्रभावित आयोजनालाई राहत दिन सक्दिन भनोस, हामी विकल्प खोज्छौ : अध्यक्ष कार्की बिस्फोटक पदार्थ आयात र विद्युत निर्यातमा सहजीकरण गर्छु : परराष्ट्रमन्त्री राणा डेढमहिनाभित्रमा पाइपलाइनबाट पेट्रोल आयात हुँदै,टेष्टिङको काम जारी एक वर्षमा १८ किलोमिटर कालोपत्र सिन्धुलीको बेलिब्रिज सञ्चालनमा, मन्त्री दाहालद्वारा निर्माणमा जुट्नेहरुलाई सम्मान वरिष्ठ ऊर्जा विज्ञमा अधिकारीको नियुक्तले निजी क्षेत्र उत्साहित :इप्पान एमसीसी अन्तर्गत १८ किलोमिटर भारतसँग सीमा जोड्ने प्रसारणलाइनको ठेक्का सम्झौता

तथ्याङ्क भनेकाे के हो ?


नेपाली बृहत् शब्दकोशले तथ्याङ्कलाई वास्तविकतामा आधारित तथ्याङ्क वा हिसाब भनेर परिभाषित गरेको छ । उक्त शब्दकोशले तथ्याङ्कको अलि स्तरीय परिभाषा दिँदै यसलाई गणितीय आधारमा प्रमाणित हुनसक्ने वस्तु सत्य भनेर उल्लेख गरेको छ ।

यो त भयो शब्दकोशको परिभाषा । तथ्याङ्कलाई धेरैथरी विद्वान् र निकायहरूले आ–आफ्ना प्रकारले परिभाषित गरेका छन् । यहाँ हामी सामान्य दुईओटा परिभाषाहरू हेराैं ।

मरियम वेबस्टर अङ्ग्रेजी शब्दकोशले तथ्याङ्कलाई अलि फराकिलो परिभाषामा समेटेको छ । यसले तथ्याङ्कलाई गणितकै एउटा शाखा मानेको छ जुन सांख्यिक आँकडाहरूको सङ्कलन, विश्लेषण, व्याख्या र यस्ता सांख्यिक आँकडाहरूको प्रस्तुतिसमेतलाई समेट्ने कार्यसम्म पर्दछ ।

हालै राष्ट्रपतिबाट प्रमाणीकरण भएको तथ्याङ्क ऐन २०७९ ले तथ्याङ्कको परिभाषा यसरी गरेको छः तथ्याङ्क भन्नाले आर्थिक, सामाजिक, भौतिक, वातावरणीय लगायतका विवरण, लगत वा सूचना सम्झनुपर्छ र सो शब्दले त्यस्ता विवरण, लगत वा सूचनाको व्यवस्थित सङ्कलन, प्रस्तुतिकरण वा विश्लेषण गरी तयार गरिएको संख्यात्मक प्रस्तुतिलाई समेत जनाउँछ ।

तथ्याड्ढका केही सामान्य उदाहरणहरू

वि.सं. २०७८ को राष्ट्रिय जनगणनाले नेपालको कुल जनसंख्या २,९१,९२,४८० र त्यसमध्ये १,४२,९१,३११ जना पुरुष र १,४९,०१,१६९ जना महिला रहेको देखायो । यो तथ्याङ्क हो ।

राष्ट्रिय पुनर्निमाण प्राधिकरणले वि.सं. २०७८ असार मसान्तसम्म ८,६६,२०७ जना भूकम्प पीडितहरूको लाभग्राही संख्या रहेको जनाएको छ । यो अर्को तथ्याङ्क हो ।

अर्थ मन्त्रालयले सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदनअनुसार २०७८ साल फागुन मसान्तसम्म नेपालको कुल आन्तरिक ऋण रु ८ खर्ब, ६३ अर्ब १९ करोड छ भने बाह्य ऋण रु ९ खर्ब ८४ अर्ब ९९ करोड रहेको छ । यी दुवै राष्ट्र ऋणका तथ्याङ्क हुन् ।

संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयको प्रतिवेदनअनुसार सन् २०२१ मा नेपाल आउने पर्यटकको संख्या १,५०,९६२ जना थियो । यो पनि एक तथ्याङ्क हो ।

भर्खरै सम्पन्न स्थानीय तह निर्वाचन २०७९ मा महानगरपालिका, उपमहानगरपालिका र नगरपालिकाहरूका कुल २९३ स्थान प्रमुख पदमध्ये नेपाली कांग्रेसले १४१, नेकपा एमाले ८३, नेकपा (माओवादी केन्द्र) २५, नेकपा एकीकृत समाजवादी १२ र अन्यले १२ ओटा स्थानमा जित हासिल गरे । यो अर्को तथ्याङ्क हो ।

राष्ट्रिय योजना आयोगले सन् २०१९ मा प्रकाशन गरेको प्रतिवेदनअनुसार १७.४ प्रतिशत नेपालीहरू बहुआयामिक गरिबीको रेखामुनि छन् । यो पनि तथ्याङ्क नै हो ।

यातायात व्यवस्था विभागले वेबसाइटमार्फत् सार्वजनिक गरेको एउटा तथ्याङ्क यस्ताे छ । आर्थिक वर्ष २०७५/७६ को २०७५ फागुन मसान्तसम्म नेपालभरि दर्ता भएका सवारी साधन (बस, मिनिबस, कार, भ्यान, जिप, पिकअप, माइक्रो, टेम्पो, इ–रिक्सा, ट्र्याक्टर/पावर टिलर, डोजर/क्रेन, मोटरसाइकल, अन्यसमेत) को कुल संख्या ३५,३९,५१९ रहेको छ ।

स्राेतः नीति तथा योजना र तथ्याङ्कसम्बन्धी प्रयोगात्मक पुस्तिका, राष्ट्रिय योजना आयोग


Read Previous

अमलेखगञ्जदेखि झापासम्म पेट्रोलियम पाइपलाइन सम्भाव्यता अध्ययन हुने

Read Next

नारायणगढ–मुग्लिन सडक : सकिएन भित्तो काट्ने काम

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *