नेपाल पूर्वाधार 
काठमाडौं । रसुवास्थित १४.३ मेगावाटको माथिल्लो मैलुङ जलविद्युत आयोजना निर्माणको अन्तिम चरणमा पुगेको छ । सानिमा हाइड्रो समूहको सहायक माथिल्लाे मैलुङ खाेला जलविद्युत कम्पनीले अघि बढाएको आयोजनाको निर्माण पूरा हुन लागेको हो ।
कोरोना (कोभिड–१९) महामारीको पहिलो र दोस्रो लहरका बेला नराम्ररी प्रभावित हुन पुगेको यो आयोजनाले त्यसपछि निर्माणको तीव्र गति लिएका कारण सम्पन्न हुने चरणमा पुगेको हो । अहिले सिभिलतर्फ ८५ प्रतिशत बढी काम सम्पन्न भइसकेको आयोजनाका प्रबन्धक कांगडा प्रसाईंले बताए ।
‘कोभिड–१९ ले सबै जलविद्युत क्षेत्र नै प्रभावित भएकाले हाम्रो आयोजना पनि प्रभावित थियो,’ उनले नेपाल पूर्वाधारसँग भने,‘त्यसपछि निर्माण कार्यलाई तीव्रता दिन सकेकाले नै आयोजना सम्पन्न हुने चरणमा पुग्न लागेको छ ।’ उनले आयोजनाको बाँध क्षेत्रको संरचना निर्माणको काम ९५ प्रतिशत सम्पन्न भइसकेको छ ।
गत फागुनमा खनेर सकिएको आयोजनाको १.८ किलोमिटर मुख्य सुरुङमा अहिले लाइनिङको काम भइसकेको पनि उनले जानकारी दिए । मुख्य सुरुङमा अब ४ सय मिटरमा लाइनिङ गर्न बाँकी रहेको जानकारी प्रसाईंले दिए ।
आयोजनामा १ किलोमिटर लामो पेनस्टक पाइप राखिएको छ । जसमा अब ८ सय मिटर पाइपलाइन बिछ्याउन बाँकी छ । विद्युतगृहमा इलेक्ट्रोमेकानिकल उपकरण जडान कार्य धमाधम भइरहेको छ । विद्युतगृहमा उपकरण जडानको काम सम्पन्न गर्न अब बढीमा ३ महिनाको समय लाग्ने प्रसाईंले बताए ।
सिभिलतर्फको बाँकी काम सम्पन्न गरी मंसिरसम्ममा आयोजनाको संरचनामा पानी भरेर परीक्षण सुरु गर्ने गरी काम गरिरहेको उनले बताए । यो आयोजना निर्माण सम्पन्न भएपछि उत्पादन हुने विद्युत त्रिशूली–३ ‘बी’ हब सबस्टेसनमा जोडिनेछ ।
आयोजनाको विद्युतगृहदेखि सबस्टेसनसम्म आवश्यक प्रसारण लाइन प्रवद्र्धक कम्पनीले निर्माण गर्दैछ । कम्पनीले विद्युत विकास विभागबाट निर्माण अनुमति लिई प्रसारण लाइनको काम अगाडि बढाइसकेको छ ।
वन क्षेत्रको रुख विरुवा कटानको स्वीकृति प्राप्त भइनसकेका कारण प्रसारण लाइनको कामले भने गति लिन नसकेको कम्पनीले जनाएको छ । प्रसारण लाइनको रुटमा २८ वटा टावर निर्माण गर्नुपर्नेछ । त्रिशूली–३ ‘बी’ हब सबस्टेसन निर्माण सम्पन्न हुने चरणसम्ममा कम्पनीले निर्माण गर्ने प्रसारण लाइन पनि तयार गरी आयोजनाको विद्युत प्रणालीमा जोड्ने प्रसाईंले बताए ।
यो आयोजना अहिलेसम्ममा निर्माण सम्पन्न भई सञ्चालनमा आइसक्नु पर्ने थियो । तर, स्थानीय अवरोध, कोरोना महामारी लगायत कारणले विद्युत उत्पादन तालिका प्रभावित हुँदै आएको थियो ।
आयोजना सम्पन्न गर्न साढे २ अर्ब रुपैयाँ अनुमानित लागत तोकिएको छ । आयोजनामा सिद्वार्थ बैंकको अगुवाईमा नेपाल एसबीआई बैंकको १ अर्ब ८७ करोड ५० लाख रुपैयाँ ऋण लगानी छ । बैंकले आयोजनालाई दिएको ऋण कूल लागतको ७५ प्रतिशत हो । २५ प्रतिशत स्वपुँजी प्रवर्द्धककाे हो ।
आयोजना सम्पन्न भई प्रसारण प्रणालीमा आउँदा वार्षिक ७ करोड ९६ लाख ७० हजार ४ सय ८६ किलोवाट घण्टा विद्युत उत्पादन हुनेछ । सानिमा समूहले माथिल्लो मैलुङसहित अहिले अरु २ जलविद्युत आयोजना पनि निर्माण गरिरहेको छ ।
ताप्लेजुङको तमोर नदीमा ७३ मेगावाटको मध्यतमोर र रामेछापको लिखु खोलामा २८.१ मेगावाटको तल्लो लिखु आयोजना निर्माणाधीन छन् । मध्यतमोरको करिब ७० प्रतिशत निर्माण सम्पन्न भइसकेको छ । तल्लो लिखु ९५ प्रतिशत सम्पन्न भइसकेको छ । तल्लो लिखु आगामी भदौदेखि प्रणालीमा जोड्ने तालिका तय भएको छ ।
सानिमा समूह अन्तर्गत यसअघि निर्माण सम्पन्न भएको २.६ मेगावाटको सुनकोसी साना, २२ मेगावाटको सानिमा माई र ७ मेगावाटको माइ क्यासकेड आयोजना सञ्चालनमा छन् ।
