नेपाल पूर्वाधार 
काठमाडौं । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले विभागीय मन्त्रीहरूलाई बोलाएर कर घटाउन दिएको निर्देशन अर्थमन्त्री जर्नाद्धन शर्माले नमान्दा इन्धनको भाऊ आयल निगमले अझै घटाएको छैन । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा कच्चा तेलको मूल्य निरन्तर घटिरहेका कारण आइओसीले नेपाललाई पेट्रोलियमको मूल्य घटाएर पठाएको तथा सांसदले संसदमै तत्काल मूल्य घटाउन माग गरे पनि अहिलेसम्म आयल निगमले नघटाएको हो ।
असार पहिलो साता इन्धनको मूल्य उच्च भएपछि देउवा र मन्त्रीहरूको छलफलमा पेट्रोलको मूल्यमा प्रतिलिटर २० र डिजेलमा २९ रूपैयाँ कर घटाउने सहमति भएको थियो । यसैगरी सहमतिपछि उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री दिलेन्द्र बडुले पत्रकार सम्मेलनमार्फत पेट्रोलमा २० र डिजेलमा २९ रूपैयाँ कर घटाउने निर्णय भएको र यसै अनुसार घट्ने जानकारी दिएका थिए ।
इन्धनको उच्च मूल्यका कारण अर्थतन्त्र समस्यामा पर्न सक्ने भन्दै सत्ता गठबन्धन दलको बैठकले पनि जनतालाई राहत दिन इन्धनको कर घटाउन निर्देशन दिएको थिए । तर न सत्ता गठबन्धन, न प्रधानमन्त्रीको निर्देशन, न मन्त्रीले सार्वजनिक रुपमा दिएको जानकारी कार्यान्वयन भएको छ । आयल निगमले भने कर समायोजन गरेमा भाऊ घटाउन सक्ने बताउँदै आएको छ । निगमका कार्यकारी निर्देशक उमेश थानी भने ३४ अर्ब रुपैयाँ तिर्नुपर्ने दायित्व भएकोले मूल्य घटाउन नसकिएको बताउँछन् ।
निगमका अनुसार, अझै डिजेलमा प्रतिलिटर ९ रूपैयाँ ३७ पैसा र ग्यासमा प्रतिसिलिन्डर ४९९.४७ सय रूपैयाँ घाटा छ । पेट्रोलमा प्रतिलिटर २.७८ रूपैयाँ, मट्टितेलमा २२.०७ रुपैयाँ तथा आन्तरिक हवाई उडानमा प्रति लिटर ३९.६३ रुपैयाँ र अन्र्तराष्ट्रिय उडानमा भने ८१.३७ फाइदा छ ।
अहिले पेट्रोलको मूल्य लिटरको १ सय ८१ र डिजेलको १ सय ७२ रूपैयाँ रहेकोमा अर्थ मन्त्रालयले कर समायोजन गरेमा भने पेट्रोल प्रतिलिटर १ सय ५९ रूपैयाँ र डिजेल १ सय ५२ रूपैयाँमा बिक्री गर्न सक्ने अवस्था रहेको आयल निगम स्रोतले जनाएको छ ।
नयाँ मुल्यको आधारमा इन्धन कारोबार गर्दा मा निगमलाई आगामी १५ दिनमा ६३ करोड ५८ लाख लाख घाटा हुने प्रक्षेपण छ । बक्यौता बढेपछि आयल निगमसँग इन्धन खरिद गर्नसरकारबाट ७ अर्ब र राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकबाट ३ अर्ब ऋण लिएको छ ।
आयल निगमका अनुसार, सरकारले प्रति लिटर पेट्रोलमा भ्याटसहित ६३.३६ रुपैयाँ, डिजेलमा ४७.०३ रुपैयाँ, मट्टितेलमा १३.७५ रुपैयाँ, आन्तरिक हवाईमा २६.५६ रुपैयाँ, अन्र्तराष्ट्रिय उडानमा २.९४ तथा ग्याँसमा ३०७.५४ रुपैयाँ कर छ ।
यो तथ्यांकले छिमेकी राष्ट्र भारतको रक्सौलभन्दा नेपालमा प्रति लिटर ६.२३ रुपैयाँ पेट्रोल र डिजेलमा प्रति लिटर १८.५६ रुपैयाँ बढी छ भने भने आन्तरिक हवाई इन्धनमा १५.६७ रुपैयाा र ग्याँसमा ४६.५३ रुपैयाँ तथा अन्र्तराष्ट्रिय हवाईमा ०.४४४ डलर महंगो बढी रहेको निगमले जनाएको छ ।
| क्षेत्र | पेट्रोल (रुपैयाँ) | डिजेल
(रुपैयाँ) |
आन्तरिक हवाई इन्धन (रुपैयाँ) | अन्तर्राष्ट्रिय हवाई इन्धन (डलर) | ग्याँस (रुपैयाँ) |
| नेपाल | १८१ | १७२ | १९० | १.६४५ | १८०० |
| रक्सौल (भारत) | १७४.७७ | १५३.४४ | २०५.६७ | १.२०१ | १८४६.५३ |
स्रोतः नेपाल आयल निगम
