नेपाल पूर्वाधार 
काठमाडौं । निजी क्षेत्रले निर्माण गरी सञ्चालन गरेका विद्युत आयोजनाको जडित क्षमता १२ सय मेगावाट नजिक पुगेको छ । निजी क्षेत्रले ३ दशकको अवधिमा जलविद्युत र सौर्य विद्युत आयोजनामा लगानी गरी यति विद्युत राष्ट्रिय प्रसारण प्रणालीमा योगदान गरेको हो ।
अहिलेसम्म निजी क्षेत्रका १३८ विद्युत आयोजना (परीक्षण सहित) को ११ सय ९७ मेगावाट विद्युत प्रसारण प्रणालीमा जोडिएको नेपाल विद्युत प्राधिकरण विद्युत व्यापार विभागले जनाएको छ । विभागका अनुसार अहिले १३६ विद्युत आयोजनाले व्यापारिक उत्पादन गरिरहेका छन् ।
पछिल्लो पटक ३६ मेगावाटको माथिल्लो बलेफी ‘ए’ आयोजनाले व्यापारिक विद्युत उत्पादन सुरु गरेको छ । सिन्धुपाल्चोकमा निर्माण भएको यो आयोजनाले यही साताबाट व्यापारिक विद्युत उत्पादन सुरु गरेको हो ।
बैशाख यता १७० मेगावाट विद्युत प्रसारण प्रणालीमा थप
२०७९ साल सुरु भए यता निजी क्षेत्रले निर्माण पूरा गरेका विद्युत आयोजनाको १७० मेगावाट विद्युत प्रसारण प्रणालीमा थपिएको छ । बैशाखदेखि कात्तिकसम्मको अवधिमा जलविद्युत र सौर्य गरी ११ विद्युत आयोजना प्रसारण प्रणालीमा जोडिएका हुन् ।
पछिल्लो पटक रामेछापस्थित २८.१ मेगावाटको तल्लो लिखु र लमजुङको दोर्दी खोलामा निर्माण सम्पन्न २५ मेगावाटको माथिल्लो दोर्दी ‘ए’ आयोजना प्रसारण प्रणालीमा जोडिएका छन् । गत असोजमा प्रसारण प्रणालीमा जोडिएका यी दुवै आयोजना अहिले परीक्षण उत्पादन गरिरहेका छन् ।
दुवै आयोजनाको परीक्षण उत्पादनको चरण पूरा हुन लागेकाले व्यापारिक विद्युत उत्पादनको प्रक्रियामा छन् । भर्खरै यसै साताबाट ३६ मेगावाटको माथिल्लो बलेफी ‘ए’ ले व्यापारिक उत्पादन सुरु गरेको छ ।
लमजुङमै निर्माण भएको २७ मेगावाटको दोर्दी खोला र १२ मेगावाटको दोर्दी–१ आयोजना पनि यही वर्ष प्रसारण प्रणालीमा आएका छन् । विद्युत प्राधिकरणले दोर्दी कोरिडोर प्रसारण लाइन सञ्चालनमा ल्याएसँगै यी आयोजना प्रसारण प्रणालीमा जोडिएका हुन् ।
दोर्दी खोलाले गत असोज १४ गतेबाट व्यापारिक विद्युत उत्पादन गरिरहेको छ । दोर्दी–१ ले पनि असोज १७ गतेबाट व्यापारिक विद्युत उत्पादन सुरु गरेको हो ।
यस्तै, लमजुङमै निर्माण पूरा भएको ८.६३ मेगावाटको चेपे खोला आयोजना पनि प्रसारण प्रणालीमा थपिएको छ । आशुतोष इनर्जी कम्पनीले निर्माण गरिरहेको आयोजनाले गत असोज १६ गतेबाट व्यापारिक उत्पादन गरिरहेको प्राधिकरणले जनाएको छ । २ साताको परीक्षण उत्पादनपछि आयोजनाबाट व्यापारिक विद्युत उत्पादन सुरु गरिएको थियो ।
यही अवधिमा ६ मेगावाटका २ सौर्य विद्युत आयोजना प्रणालीमा जोडिएका छन् । अपि पावर कम्पनीले बारामा निर्माण गरेको १ मेगावाटको सिमरा सौर्य विद्युत आयोजना र नेशनल सोलार पावर कम्पनीले नवलपरासीमा निर्माण गरेको ५ मेगावाटको ग्रिड कनेक्टेड सौर्य विद्युत आयोजनाले विद्युत उत्पादन सुरु गरेका छन् ।
यसैगरी, हिमालयन ऊर्जा कम्पनीले रामेछापमा निर्माण गरेका १९ मेगावाटका सौर्य विद्युत आयोजनाले विद्युत उत्पादन सुरु गरेका छन् । निर्माण पूरा भएको १ वर्षसम्म विद्युत खेर गएपछि यी आयोजना गत जेठमा प्रसारण प्रणालीमा जोडिएका हुन् ।
१२ मेगावाटको माथिल्लो खिम्तीले जेठ ४ गतेबाट र ७ मेगावाटको माथिल्लो खिम्ती–२ आयोजनाले जेठ १७ गतेबाट व्यापारिक विद्युत उत्पादन सुरु गरेको प्राधिकरणले जनाएको छ । यसअघि बैशाख महिनामा ६.४ मेगावाटको सुरी खोला, ३० मेगावाटको न्यादीले विद्युत उत्पादन सुरु गरेका थिए ।
प्राधिकरणका अनुसार सुरी खोलाले बैशाख १८ गते र बुटवल पावर कम्पनीको सहायक न्यादी हाइड्रो पावर कम्पनीले निर्माण गरेको न्यादीले बैशाख २७ गतेबाट व्यापारिक विद्युत उत्पादन गरिरहेका छन् । अहिले करिब ३३ सय मेगावाटका १३८ विद्युत आयोजना निर्माणको विभिन्न चरणमा छन् ।
