नेपाल पूर्वाधार 
काठमाडौं । रामेछाप र ओखलढुंगाको सीमा भएर बग्ने लिखु नदीमा निर्माणाधीन २८.१ मेगावाटको तल्लो लिखु जलविद्युत आयोजनाबाट आगामी भदौदेखि विद्युत उत्पादन सुरु हुने भएको छ । सानिमा हाइड्रो समूहको लगानीमा निर्माणाधीन आयोजना विद्युत उत्पादनको चरणमा पुग्न लागेको हो ।
आयोजनाको ९५ प्रतिशत निर्माण पूरा भइसकेको प्रवर्द्धकस्वेतगंगा हाइड्रो पावर एण्ड कन्स्ट्रक्सन कम्पनीका प्रबन्धक भोजराज पौडेलले बताए । उनका अनुसार आयोजनाको बाँकी काम सम्पन्न गर्न अब करिब २ महिनाको समय लाग्नेछ ।
‘हाम्रो आयोजना अब निर्माणको अन्तिम चरणमा आइपुगेको छ । अहिले सुरुङ र विद्युतगृहमा धमाधम काम भइरहेको छ,’ उनले भने, ‘सुरुङमा ढलान र लाइनिङ गर्ने कार्य सकिएको । सिभिलतर्फ थोरै मात्रै काम बाँकी रहेकाले यो सबै सकिएपछि पानी भरेर परीक्षण गर्ने अवस्थामा पुग्नेछौं ।’ उनले बाँध क्षेत्रका सम्पूर्ण संरचनाको निर्माण सम्पन्न भई पानी भरेर परीक्षण समेत गरिसकिएको बताए ।
विद्युतगृहमा इलेक्ट्रोमेकानिकल उपकरण जडानको कार्य भइसकेको छ । आयोजनाबाट भदौ १ गतेदेखि नै विद्युत उत्पादन सुरु गर्ने तालिका भए पनि काम गर्दै जाँदा केही दिन ढिलो चाँडो हुन सक्ने जानकारी पौडेलले दिए । आयोजना सम्पन्न भई उत्पादन हुने विद्युत विद्युतगृहबाट २३ किलोमिटरको दुरीमा रहेको न्यू खिम्ती सबस्टेसनमा जोडिनेछ । न्यू खिम्ती सबस्टेसन निर्माण सम्पन्न भई सञ्चालनमा आइसकेको छ ।
यो आयोजना यसअघि नै सम्पन्न हुने गरी निर्माण भइरहेकोमा गत वर्ष बर्खाको बाढीले स्थानीय क्षेत्रका सडक पूर्वाधारमा क्षति पुगेकाले निर्माण उपकरण, सामाग्रीलगायतको ढुवानीमा समस्या हुँदा काम केही ढिलाइ हुन पुगेको हो । त्यसअघि कोरोना (कोभिड–१९) महामारीको असर पनि यो आयोजनामा पर्न गएको थियो । २३ किलोमिटर प्रसारण लाइन आयोजनाको प्रवद्र्धक कम्पनीले निर्माण गरिरहेको छ ।
आयोजनाले भर्खरै प्रभावित क्षेत्रमा स्थानीयका लागि छुट्याइएको साधारण सेयर निष्कासन गरी बाँडफाँड गरिएको छ । लिखु तामाकोसी,लिखु, मन्थली नगरपालिका र रामेछाप नगरपालिका स्थानीयले हालेको आवेदनका आधारमा सेयर बाँडफाँड गरिएको हो ।
अब सर्वसाधारणका लागि छुट्ढाइएको सेयर पनि निष्कासन गरी बाँडफाँड गर्ने तयारी भएरहेको पौडेलले बताए । सानिमा समूह अन्तर्गत ३ वटा सहायक कम्पनीमार्फत तल्लो लिखुसहित ३ जलविद्युत आयोजना अहिले निर्माणाधीन छन् । ७३ मेगावाटको मध्यतमोर र १४.३ मेगावाटको माथिल्लो मैलुङ पनि अहिले निर्माणाधीन छन् ।
यसअघि सिन्धुपाल्चोकमा निर्माण भएको २.६ मेगावाटको सुनकोसी साना, इलाममा निर्माण भएका २२ मेगावाटको सानिमा माई र ७ मेगावाटको माई क्यासकेड गरी ३ जलविद्युत केन्द्र सञ्चालनमा छन् ।