नेपाल पूर्वाधार 
काठमाडौ । गत हिउँदमा दैनिक १० हजारभन्दा बढी विद्युत आयात गरिरहेको नेपालले बर्षामा भने १० करोडसम्म निर्यात गर्न थालेको छ ।
करिब २२ सय मेगावाट उत्पादन क्षमता रहेको तथा १६ सय मेगावाटको हाराहारीमा मात्र रहेको स्वदेशी माग रहेको नेपालले दैनिक ६ हजारदेखि ८ हजार मेगावाट आवरसम्म बिजुली निर्यात गर्ने गरेको छ । नेपाल विद्युत प्राधिकरणका प्रवक्ता शुरेस भट्टराईका अनुसार, भारतीय रुपैयाँ ६ देखि १० अर्थात नेपाली रुपैयाँ ९.६० रुपैयाँदेखि १६ रुपैयाँसम्म विक्री हुने गरेको छ । ‘६ हजारदेखि ८ हजार मेगावाट आवरसम्म विद्युत निर्यात भईरहेको छ, कहिले घटी, बढी हुन्छ, विद्युत विक्री दरमा पनि फरक फरक हुन्छ ।’–उनले भने ।
गत बर्षको बर्षामा विद्युत प्राधिकरणको ५ सय मेगावाट बराबरको बिजुली खेर गएकोमा यो बर्षामा भने ६ जलविद्युत केन्द्रबाट ३ सय ६४ मेगावाटसम्म निर्यात गरिरहेको छ भने अझै करिब डेढ सय मेगावाट बराबरको बिजुली खेर गईरहेको छ ।
प्राधिकरणले करिब ८ सय मेगावाट बराबरका आयोजनाको विद्युत व्यापारका लागि भारत समक्ष प्रस्ताव गरेकोमा ३ सय ६४ मेगावाट बराबरको मात्र अनुमति दिएपछि हाल विद्युत भारतीय ऊर्जा एक्सचेन्ज (आइएक्स) बजारमा निर्यात गरिरहेको छ ।
६मध्ये निजी क्षेत्रको ग्रिन भेन्चर कम्पनीले दोलखा र रामेछापको सीमामा निर्माण सम्पन्न गरी सञ्चालनमा ल्याएको ५२.४ मेगावाटको लिखु–४ पनि छ । लिखु–४ आइएक्स बजारमा विद्युत निर्यात हुने निजी क्षेत्रको पहिलो जलविद्युत केन्द्र हो ।
प्राधिकरणका अनुसार, प्राधिकरणको स्वामित्वका त्रिशूली तथा देवीघाटको ३७.७ मेगावाट, कालीगण्डकी एको १४० मेगावाट, मध्यमस्र्याङ्दीको ६८ मेगावाट र मस्र्याङ्दीको ६७ मेगावाटको बिजुली भारतीय बजारमा निर्यात भईरहेको छ ।
आइएक्समा २४ घण्टालाई १५/१५ मिनेटको ९६ वटा ब्ल्कमा विभाजन गरी बजारले तय गरेको प्रतिश्पर्धी दरमा विद्युतको कारोबार हुने गर्दछ । त्यसैले हरेक ब्ल्कको मूल्य फरक–फरक हुने गरेको छ ।
