नेपाल पूर्वाधार 
काठमाडौं । मर्स्याङ्दी कोरिडोर प्रसारण लाइनको उदिपुर-मार्किचोक-भरतपुर खण्ड करिब ३७ किलोमिटर पूरा भएको छ । लमजुङको उदिपुरदेखि चितवनको भरतपुरसम्म निर्माणाधीन ६७ किलोमिटर प्रसारण लाइनको यो खण्डमाको आधाभन्दा बढी काम सम्पन्न भएको हो ।
अहिलेसम्म प्रसारण लाइनको यो खण्डमा पर्ने १९९ वटा टावरमध्ये १०५ वटाको फाउन्डेसन तयार भइसकेको आयोजना प्रमुख नारायण रेग्मीले जानकारी दिए । उनका अनुसार यो खण्डमा वन क्षेत्रबाहेकका निजी जग्गामा पर्ने प्रसारण लाइनको रुटमा काम भइरहेको छ ।
‘निजी जग्गामा पर्ने ९० प्रतिशत काम यो खण्डमा सम्पन्न भइसकेको छ,’उनले भने,‘१० प्रतिशत पनि पालुङटार क्षेत्रमा काम सुरु भएपछि सकिन्छ । तर, वन क्षेत्रको रुख कटानको स्वीकृति लिनुपर्ने हुँदा काममा ढिलाइ भइरहेको छ ।’
उनले प्रसारण लाइनको यो खण्डको करिब १५ किलोमिटरको रुट वन क्षेत्रमा पर्ने हुँदा मन्त्रिपरिषदको स्वीकृति मिलेपछि मात्रै काम अगाडि बढ्ने बताए ।
अहिलेसम्म लमजुङ जिल्लामा पर्ने वन क्षेत्रको रुख कटानको मात्रै स्वीकृति मिलेकाले त्यस क्षेत्रमा रुख कटान गरेर काम अगाडि बढाइएको छ । अब, गोरखा, तनहुँ र चितवनको वन क्षेत्रको रुख कटानका लागि स्वीकृति मिल्न बाँकी रहेको रेग्मीले बताए ।
‘हाम्रा लागि ३ जिल्लाको वन क्षेत्रको स्वीकृति लिएर काम अगाडि बढाउनु नै अहिलेका लागि ठूलो चुनौती छ । यसका लागि प्रक्रिया पनि अगाडि बढाइसकेका छौं । स्वीकृति समयमा मिल्ने हो भने २०८१ साल असारभित्र निर्माण सम्पन्न गरेर प्रसारण लाइन सञ्चालनमा ल्याउन सकिन्छ,’ उनले भने ।
दोर्दी कोरिडोरमा निर्माण सम्पन्न भइसकेका जलविद्युत आयोजनाले प्रसारण लाइनको समस्याकै कारण बर्खामा पूर्ण क्षमतामा विद्युत उत्पादन गर्न नसक्ने हुँदा यो खण्ड चाँडै सम्पन्न गर्नुपर्ने दवाब नेपाल विद्युत प्राधिकरणलाई छ ।
प्रसारण लाइनको रुट पर्ने गोरखाको पालुङटार क्षेत्रमा भने स्थानीय समस्या समाधान भई काम अगाडि बढिसकेको छ । २ वर्षसम्मको नियमित छलफलबाट समस्या समाधान गरी यस क्षेत्रमा अहिले जग्गा प्राप्तिको प्रक्रिया अगाडि बढेको छ । प्रसारण लाइनको ३ किलोमिटर पर्ने यस रुटको अध्ययन, डिजाइन तथा टावर निर्माण हुने स्थानको पहिचान भइसकेको रेग्मीले जानकारी दिए ।
लमजुङको दोर्दी गाउँपालिका वडा नम्बर १ र २ मा आएको स्थानीय समस्या पनि समाधान भइसकेको छ । ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयको समन्वयमा दोर्दी गाउँपालिका वडा नम्बर १ र २ का स्थानीय समस्या समाधान गरिएको थियो ।
प्रसारण लाइनको यो खण्ड अन्तर्गत निर्माण भएको न्यू भरतपुर सबस्टेसन सञ्चालनमा आइसकेको छ । उदिपुर सबस्टेसन निर्माणको अन्तिम चरणमा छ । उदिपुर–मार्किचोक–भरतपुर खण्ड निर्माण सम्पन्न हुँदा २ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान छ ।
यस्तै, प्रसारण लाइनको मनाङ्ग–खुदी–उदिपुर खण्डको संरचना निर्माणको काम सुरु भइसकेको छ । प्रसारण लाइनको यो खण्डमा करिब ४० प्रतिशत निर्माण सम्पन्न भइसकेको रेग्मीले बताए ।
४६ किलोमिटर लामो यो खण्डको निर्माण २ महिना अगाडि सुरु गरिएको र अहिलेसम्म ३ वटा टावरको पाउन्डेसन तयार भइसकेको उनले जानकारी दिए ।
यो खण्ड अन्तर्गत पर्ने खुदी सबस्टेसनमा धेरै काम भएको छ । खुदी सबस्टेसन अबको ६ महिनामा सम्पन्न हुने उनले बताए । धारापानी सबस्टेसन पनि निर्माण भइरहेको छ ।
मर्स्याङ्दी र यसका सहायक नदीहरूबाट उत्पादन हुने विद्युत प्रवाह गर्ने उद्देश्यले मर्स्याङ्दी कोरिडोर प्रसारण लाइन निर्माण भइरहेको हो । यो प्रसारण लाइन निर्माण सम्पन्न हुँदा करिब १ हजार ६ सय मेगावाट विद्युत प्रवाह गर्न सकिनेछ ।
सरकारको लगानी तथा युरोपेली लगानी बैंक (इआइबी)को सहुलितपूर्ण ऋणमा निर्माणाधीन प्रसारण लाइन तथा सबस्टेसनको सम्पूर्ण अनुमानित लागत करिब १६ अर्ब रुपैयाँ छ ।
